by empoweringpeople | Oct 1, 2016 | De Verkenners, story, transformation
Verkenner gesprek met Sanderine van Odijk
Vandaag ben ik op pad met Marco in Amsterdam. Op advies v
an Erik Veldhoen gaan we in gesprek met Sanderine van Odijk van Metabolic. We hebben afgesproken op de Ceuvel. Ik ben hier al een paar keer geweest dus weet ik wat ik kan verwachten. Marco komt hier voor het eerst en kijkt zijn ogen uit; als een vis in het water. De Ceuvel is een wonderlijke plek. En op zo’n mooie dag als vandaag is het helemaal een traktatie. Alles is open, veel mensen bezig, met elkaar in gesprek, dingen maken. En dan natuurlijk de boten. Woonboten, die op het land zijn getrokken en nu dienst doen als bedrijfsruimte.
We zitten buiten, bij Café de Ceuvel. Sanderine (29) is adviseur en manager bij Metabolic, een advies- en ingenieursbureau op het gebied van systeem innovatie en duurzaamheid. De missie van Metabolic is ‘to transition the global economy towards a fundamentally sustainable state.’ Ze valt met de deur in huis. ‘Ik wil mensen inspireren door anders te kijken naar een probleem.’
The Oasis Game; make change happen
In een paar dagen tijd een wijk transformeren; zonder financiële middelen? Sociaal ondernemer Edgard Gouveia van het Elos Instistute laat zien dat het kan met de Oasis Game. Hij noemt het ‘a serious game’. Niet door het veranderen van de hele wereld op je schouders te nemen, maar klein en lokaal aan de slag te gaan. Het uitgangspunt is de vraag van een community en niet wat jij wilt geven. Studenten gaan in de Oasis game met communities in Brazilie aan de slag. Laten zien waar je met een gezamenlijke droom toe in staat bent. Samen iets realiseren. En door dat te doen, geef je mee welke mogelijkheden de community in zich hee. “We can stir this water and make people move”.
‘Ik ben van de generatie die verandering kan en moet brengen om de generatie hierna niet met de shit op te zadelen. Dat geeft een gevoel van urgentie.” Ze studeerde Milieuwetenschappen vanuit de overtuiging dat we anders met de wereld moeten omgaan. Geïnspireerd – of geprikkeld – door mensen als Al Gore en Marjan Minnesma. ‘Na mijn studie ben ik naar Afrika gegaan; aan de slag met duurzame energie voor kleine dorpen zonder stroom. Daarna ben ik bij Waternet gaan werken en bezig met de vraag “Hoe kan de stad verduurzamen?”. Een systeem vraagstuk, want het systeem zit vast.
Toen ontmoette ik Eva Gladek, de founder van Metabolic. In mijn rol bij Waternet voelde ik onmacht, want ik kon het systeem niet veranderen. Vanuit die 11e verdieping hadden we een mooi uitzicht en een mooie missie; we deden dingen die doelmatig waren, maar op lange termijn niet duurzaam. Op kantoor werd eindeloos gepraat, maar het ontbrak aan lef. Durven doen. Bijvoorbeeld met decentrale sanitatie. En zo kwam ik dus hier terecht om iets gewoon te ‘doen’ en echt iets betekenen. Systemen doorbreken, door klein te beginnen.’ Bij Metabolic kon Sanderine meteen werk maken van de Ceuvel. ‘In 2012 is het project van start gegaan en twee jaar later werd de Ceuvel geopend. Dit jaar vieren we het tweejarig bestaan. Het doel hier is om te laten zien dat het anders kan, met gesloten kringlopen.’
De Ceuvel
Een officiële broedplaats in Amsterdam. Hier mogen startende ondernemers zich vestigen en krijgen voor een periode van 10 jaar de ruimte om te groeien. De Ceuvel is meer dan dat, want het is het eerste experiment in Nederland vanuit een circulaire filosofie. Een gesloten kringloop met de ambitie om de zeer vervuilde grond, waar de Ceuvel op gebouwd is, in 10 jaar te zuiveren en schoner achter te laten.
Klein beginnen en dan groter maken
De relatie die Sanderine heeft met Waternet is nog heel waardevol. ‘Vanuit Metabolic kunnen we onderzoek doen en experimenteren in een veilige omgeving en dan groter doorpakken met partijen zoals Waternet. Dat zien we nu ook gebeuren, vanuit het ‘ experiment’ de Ceuvel. Voor de ontwikkeling van deze buurt, hebben stakeholders een manifest ondertekend voor een circulair Buiksloterham. Met deze bottom-up benadering, kom je tot andere resultaten dan de traditionele aanpak binnen een gemeente. ‘
Nederland op de kaart
Regelmatig mag Sanderine het verhaal van de Ceuvel delen met mensen uit het buitenland. Belangrijke dames en heren komen op hoge hakken en in keurige pakken vol verwondering op bezoek bij dit levende experiment. Want de Ceuvel blijft in beweging. Zo is er nu een waterzuiveringsinstallatie ontwikkeld en gaat het Café binnenkort van start om energie te generen met een biogasboot, waarbij het etensafval als brandstof wordt gebuikt. Een mooi voorbeeld van Nederland als circulaire hotspot. En zo zijn er meer, waarmee Nederland zichzelf echt internationaal op de kaart zet.
Greenwashing
Duurzaam is ‘in’. Het heeft een marketingwaarde; het verkoopt. Dat merkt Sanderine ook. “Alleen voor die marketingwaarde doen we niet mee.” Het moet echt duurzaam zijn, niet duurzaam lijken. Daar ligt ook een belangrijke rol voor de overheid. “Die dwingt veel te weinig af en zou veel hogere eisen moeten stellen. Want met regelgeving kun je heel goed sturen.”
Papiermolen
Iets anders; de papiermolen. Nadrukkelijk niet haar ding. Sanderine heeft het over ‘papier zwart maken’. Mooi gezegd. Letterlijk letters op papier zetten. Ofwel rapporten maken die in een la verdwijnen. Grappig. Erik Veldoen had het er ook al over en noemde het ‘de stukjesfabriek’. Echt zonde van de tijd en moeite. Want het dient geen enkel doel, behalve een gevulde la. Sanderine heeft een andere drive: ’dat er iets mee gebeurt.’. She’s changing the game!
Onder grootvaders vleugels
Veel baat heeft Sanderine bij goede relaties in het stakeholder landschap. Om snel op hoog niveau te kunnen schakelen en support te krijgen. Sanderine noemt het ‘onder de vleugels van grootvader’. Een mooie metafoor; wel op afstand maar oprechte ondersteuning.
Lef om te investeren in de toekomst
Metabolic groeit. Ze doen veel advies werk. Maar de echte waarde zit niet in het advies, het gaat om het doen. Nieuwe technologie ontwikkelen, verbeteren en groot maken, via spin-offs. “Op dit moment hebben we 1 spin-off, Spectral Utilities. We willen naar 5 tot 10 bedrijven toe, met Metabolic als moederschip. Met voelsprieten voor wat er nodig is, voor de ontwikkeling van kennis en als motor voor nieuwe activiteiten. Gedreven vanuit impact.” De vraag is hoe je dit businessmodel financieel kloppend krijgt, zodat je een echte duurzame motor kan zijn voor maatschappelijke innovatie. Een goed bedrijfseconomisch model, om impact te genereren, met een schaalbare aanpak. ‘Daar geloof ik in.’
‘We zouden gebaat zijn bij toegang tot meer kapitaal. Dat is echt durfkapitaal en dus lastig. De gewone manier van investeren staat vooruitgang in de weg. Alles is gericht op snel resultaat. We geloven in wat we doen, maar om iets te bereiken moet je kunnen experimenteren. Dat vereist dat er geld is, zonder garanties. Cijfers en resultaten zijn belangrijk, maar je moeten iets de basis zijn waarop je stuurt. In die zin vergt vernieuwing echt een andere aanpak.
Een mooi gesprek. Ondanks de complexiteit en de impact van het werk waar Sanderine mee bezig is, voelt het ‘licht’. Dat is denk ik ook haar kracht. Op een oprechte en open manier verandering in gang zetten. Door te doen. Zelf de handen uit de mouwen te steken. Experimenteren en fouten durven maken. Hier zit de nieuwe generatie aan tafel. Vol ambitie en in plaats van in een kantoor met een mooi uitzicht en een prima salaris ervoor te kiezen om het heft in handen te nemen. Het lef om echt beweging te brengen. Mooi Sanderine!
by empoweringpeople | Sep 20, 2016 | De Verkenners, transformation
Verkenner gesprek met Erik Veldhoen
Het is een zonnige woensdagmiddag. De navigatie leidt me over een smal weggetje door de weilanden, het eindpunt zal ik op gevoel moeten vinden.. Terugdenkend is dat ook wat het gesprek met me heeft gedaan. Een weg inslaan, waarin je zelf op gevoel verder moet navigeren.
Erik Veldhoen is de man van ‘Het Nieuwe Werken’. In 1995 was hij zijn tijd ver vooruit toen hij het boek “Kantoren bestaan niet meer” schreef. Alles wat in het boek staat is uitgekomen en het is nog steeds actueel. Erik is een denker, zijn gedachten zijn al vele stappen verder dan de flexibele inrichting van kantoren van deze tijd.
Vandaag ben ik bij hem op bezoek. In zijn thuis; op zijn werk. Zo mooi passend bij waar het nieuwe werken over gaat, gaan ook bij Erik werk en privé naadloos in elkaar over. Het is in balans en niet van elkaar los te koppelen. Een balans, waarbij de één de ander nodig heeft. Balans zie ik ook in de bouwstijl; binnen en buiten versterken elkaar. Het voelt alsof we aan het eind van de wereld zijn, terwijl we net onder de rook van Amsterdam zitten. En symbolisch voor de balans, snijdt subtiel in de verte een trein door het uitzicht.
Ik ben hier samen met Marco van Gelder. Erik verwelkomt ons. Ik ken hem van een van de stakeholder-dialogen die KPN jaarlijks organiseert, om in gesprek te gaan over maatschappelijke thema’s waaronder het Nieuwe Leven en Werken. Hij is een man die opvalt. Met een duidelijke signatuur (zwarte bril, rode schoenen en lang – hij tikt zeker de 2 meter aan). Maar valt vooral op door zijn radicale uitspraken. Prikkelend en mooi voer voor discussies. Want als we het over Verkenners hebben, dan is Erik er zeker een. Voor de troepen uit. Signaleren, improviseren, formuleren en provoceren. Vandaag is hij heel ‘gewoon’ en vooral inspirerend. Een goed gesprek, mooie voorbeelden, uitwisseling van ideeën en stof tot nadenken. Terwijl Marco het gesprek voert met Erik, schrijf ik mee en maak ik tijdens het gesprek foto’s.
We zijn inmiddels een week verder. Ik heb alle aantekeningen verwerkt. Het heeft even tijd nodig gehad om te zinken en gestalte te krijgen in de vorm van dit artikel. Het is weer woensdagmiddag. Druilerig in plaats van zonnig en ik zit thuis achter mijn laptop. Dit is het verhaal wat ik met jullie wil delen, het verhaal van Erik Veldhoen.
Voorbij Het Nieuwe Werken
Hij is stellig: “Het Nieuwe Werken hebben we wel gehad. Iedereen heeft er zijn eigen verhaal bij; het is niet congruent. Ik ben ermee gestopt, want ik ben geen copycat-machine. Het punt is dat organisaties nog steeds niet vitaal zijn en ‘angst’ is een belangrijke oorzaak.” Organisaties zijn aan de slag gegaan met Het Nieuwe Werken vanwege de kosten. Er komt een verhuizing. Minder vierkante meters. Een kleiner kantoor, dus alles digitaal en dat moet dan leiden tot minder kosten. Kortzichtig. “Van tijd en plaats onafhankelijk werken (HNW) pakken we door naar digitaal werken. In feite is de papierstroom vertaald naar een digitale informatiestroom, waarbij de toegang tot informatie onafhankelijk is geworden van de plek waar je bent. Altijd en overal. Het oude werk, op een nieuwe manier doen. Informatie vind je niet meer in kasten, maar in mappen online. Niks nieuws onder de zon. Het werk is daarmee niet wezenlijk ‘anders’.“
Stoppen als je in een doodlopende straat zit.
In Leeuwarden is een groot kantoor, waar administratief werk wordt gedaan. Het werk wordt in opdracht gedaan van het hoofdkantoor in Amsterdam. Bij de vraag ‘Waarom doe je dit?” was steevast het antwoord “Omdat ze dat in Amsterdam gezegd hebben.” Wat er precies gedaan werd met wat ze opleverden, daar hadden ze geen idee van. Toen dachten ze ‘Weet je wat? We doen het gewoon niet meer.’ Waarom werk doen, als je in een doodlopende straat zit?
“De echte verandering komt nu echt. Waarbij we afstappen van document georiënteerd, naar informatie georiënteerd. Informatie in samenhang. Van digitaliseren naar virtualiseren, waarin ‘werken’ en ‘zijn’ samenkomen. In het privé domein zien we dat al. Kijk naar Facebook. Daar is een ruimte ontstaan waar je dingen kunt ‘doen’. Informatie is een voorwaarde, maar niet het doel.” In deze fase draait het niet om kosten maar om waarden.
Klant neemt werk over
“In de virtuele wereld dringt de klant veel dieper door in de processen. Werk wat eerst door medewerkers werd gedaan, gaat de klant nu zelf doen. Denk aan internetbankieren. Een voorwaarde is dat het makkelijk is voor de klant”. Enerzijds zien we dus dat werk geautomatiseerd wordt èn anderzijds gaan klanten steeds meer zelf doen. Dat heeft impact op het werk en niet zomaar een beetje …
Disruptie
“De tijd van een beetje veranderen is echt voorbij. Je moet jezelf opnieuw uitvinden”, zegt Erik. Hoe? “Naast je organisatie een nieuwe organisatie neerzetten, dan overhevelen en weggooien. De impact is groot, en als je het zelf niet doet (op de goede manier) dan gaan anderen het voor je doen. Er zijn genoeg voorbeelden. Kijk naar Booking.com of Über. Het draait om het platform. Daar komt vraag en aanbod bij elkaar. En jonge mensen maken dat gewoon. De ontwikkelingen gaan heel hard, dus dat vraagt om disruptie.”
Van corporates naar ketens
Daarnaast is focus op identiteit belangrijk. “Ineens was daar Airbnb. Hilton raakt in paniek. Die vraagt zich af ‘Wat is onze identiteit?” De concurrentie komt uit onverwachte hoek. De corporate wereld is eindig. Het draait straks om ketens, die gebundeld zijn op basis van identiteit; op onderliggende waarden.”
Volgens Erik begint het bij een gemeenschappelijk beeld hebben van de toekomst en weten waarom je op aarde bent (why) en daar dan vervolgens betekenis aan geven. “Het ‘wat’ is aan verandering overhevig, maar waarden niet. Kijk naar DSM: van steenkolen naar science. Om de shift te maken heb je een veilige omgeving nodig, zodat de why er uit kan komen. En een plan hebben over het hoe je van de gevestigde orde naar vernieuwing gaat. Dan komt het spel op de wagen.”
Het ziekenhuis van de toekomst, Sittard
Het werk van artsen gaat veranderen. Een diagnose is nu al betrouwbaarder als die door supercomputer ‘Watson’ wordt gedaan. En zo ging Erik aan de slag met röntgenologen van het ziekenhuis van de toekomst in Sittard. Met de harde boodschap dat hun werk overbodig wordt. Dan kun je je daartegen verzetten, of erop anticiperen. Ze kozen voor het laatste en gingen hun kennis actief overdragen op anderen.
Het systeem gaat om
“Nederland bestaat uit de mensen en de cultuur die daarbij hoort. We hebben een systeem wat mensen bij elkaar houdt, op landniveau (landsgrenzen) en op bedrijfsniveau (eigendom).” Allereerst over de landsgrenzen. “Die zijn ooit bedacht vanuit oorlogen. Mooie rechte lijnen, getekend op basis van belangen. Maar mensen van nu accepteren dat niet zomaar. De verbondenheid van mensen is niet meer gekoppeld aan landsgrenzen en dat komt door de virtuele ruimte. Daarin kunnen mensen zich los van de fysieke grenzen verbinden met wie en hoe ze maar willen. Kijk maar naar Koerden. Die zijn verbonden in een virtuele ruimte en vormen zo met elkaar een nieuw (virtueel) land. Of Estonia, waar iedereen die maar wil ‘e-resident’ kan worden, en zo de ambitie heeft om het grootste virtuele land ter wereld te worden.”
Dan over bedrijven en eigendom. Daar draait het om geld. En om de financiële waarde die we aan dingen toekennen. “Hoe kan het dat een jongen die goed kan voetballen zoveel verdient, of iemand die een app bouwt het voor een vermogen kan verkopen, of de idioot hoge waarde van Google. Klopt het wel dat het zoveel waard is?” Arbeid wordt minder belangrijk, want er is straks minder werk. Terwijl geld nu wel gekoppeld is aan arbeid. Hoe moet dat straks dan? “Het systeem moet gewoon om en dat gaat gebeuren. Hoe? Dat weet ik niet, maar het basisinkomen, bijvoorbeeld, is onomkoombaar.”
Over werk
“De organisatie van de toekomst heeft geen manager nodig. Dat is nogal wat, als je ziet dat 1 op de 10 mensen in een organisatie manager is. Die beslissen dus over hun eigen dood. Als manager moet je in staat zijn om over de situatie heen te kijken en dat kan niet iedereen. Waar het naartoe gaat is niet management maar vakmanschap; zelf verantwoordelijk zijn voor wat je doet en de manier waarop je het doet. Om dat goed te richten is er een collectieve ‘why’ nodig. Vervolgens is het enige wat telt het resultaat. En door die virtuele wereld wordt dat veel transparanter.
Medewerkers zijn loyaal. Die doen hun werk, en de verantwoordelijkheid kun je daar dus ook gewoon leggen; zelf aan hem overlaten hoe hij zijn dag invult. En daarbij.. We gaan niet meer naar het werk, maar we gaan aan het werk. Dat begint gewoon thuis, zodra je opstaat. Dat doen we allemaal nu al! Controle verschuift zo van centrale controle naar self control, want je moet controle niet op maar één plek willen beleggen. Het gaat er om meer grip te krijgen op de mensen, in plaats van op de cijfers. Via de mensen volgen de cijfers vanzelf. Dus het werksysteem gaat om. Van controle naar vertrouwen. Deze omkering gebeurt niet top-down. Maar ook niet volledig bottom up. Er moeten wel kaders gegeven worden (top-down) en binnen die kaders kan het vanuit de medewerkers en teams zelf invulling gegeven worden.” Op besturingsniveau heeft dit ook impact. Want waar sturen we op? “Vraag een ondernemer of CEO of hij een goed jaar heeft gehad. Dan gaat het traditioneel om omzet en winst. Daar kun je ook anders naar kijken:
- Tevredenheid van je klanten
- Ontwikkeling van je mensen
- Duurzaamheid
- Ook hier zie je verschuiving van kosten naar waarde.
Het viaduct van Millau
Dit prachtige bouwwerk is het resultaat van een aanbesteding van de Franse overheid. Geen traditionele aanbesteding, waarbij partijen betaald worden om iets te bouwen en de overheid eigenaar wordt. Maar een voorbeeld van een contract voor gebruik (in plaats van bezit). De opdracht was: – Verbinding van a naar b – Leasecontract voor 75 jaar – Tol heffen mag. Het project kostte bijna 400 miljoen. Het bedrijf Eiffage is en blijft eigenaar van het viaduct en is daarmee ook verantwoordelijk voor het beheer van de brug.
De macht van het geloof
“In 4 generaties (sinds de industriële revolutie) is er waanzinnig veel veranderd. De hele wereld is nu bereikbaar. Modellen die hoorden bij het leven van vroeger, passen niet meer bij het leven van nu. Jonge mensen willen iets compleet anders. Die kiezen voor het leven en niet voor werk.” En dus ook hier weer een shift naar waarden in plaats van geld.
Angst is wel een thema. Dat komt in het gesprek meermalen aan bod. “We zijn groot geworden in een gelovige wereld; bang om in de hel te komen. Maar we kijken nu anders naar de wereld en er komt ruimte voor nieuwe waarden. ”Vertrouwen in plaats van de angst. Gelukkig maar.”
What’s next? Tijd voor duurzaamheid
“Van het kapitalisme gaan we naar een circulaire economie. Duurzaamheid staat boven winst. Van bezit naar gebruik. Daar worden ook al stappen in gezet dicht bij huis, zoals De Ceuvel in Amsterdam, en er zijn mooie voorbeelden, zoals het viaduct van Millau. Dat we niet meer iets kopen, maar iets gebruiken. Waarbij de maker eigenaar blijft en dus verantwoordelijk. En dat systeem is echt anders. “
Erik sluit af. “ We zitten in een morele crisis. Door virtualisering wordt alles transparant. Dan val je van je voetstuk af. Het gebeurt gewoon, want niets is meer geheim. En dat is de redding van ons bestaan.” Grote woorden, die recht doen aan de lading van het gesprek;
Muziek
Tijdens het hele gesprek is me ook de muziek opgevallen. Later vraag ik hem er nog naar. “Dat is Anouar Brahem. Alles van hem is even mooi. Mijn favorites: Thimae, the astouning eyes of rita en Le voyage de sahar. “ En ook dat mooie advies, wilde ik je niet onthouden.
Van Kantoor naar Identiteit naar gezamenlijke waarden. En terwijl ik de inhoud van zijn nieuwe boek “We-Topia” niet ken, kan ik alleen maar vermoeden dat het gaat over hoe de ontwikkeling van technologie en maatschappij leidt tot meer behoefte aan gezamenlijkheid. En de nadruk ligt op wat er voor die gezamenlijkheid nodig is. Vertrouwen.
SaveSave
SaveSave
by empoweringpeople | Sep 14, 2016 | De Verkenners, story, transformation
Verkenner gesprek met Arthur vn de Graaf
Het wordt echt tijd. Niet wachten op de wekker, want het is al zover. Radicale innovatie; echt anders durven doen. En toegeven dat wat er nu is, niet werkt. Durven luisteren naar mensen die je niet begrijpt…
Het is maandagochtend, half elf. De zon schijnt mooi naar binnen en in het Haagse hoofdkantoor van KPN zitten we bij de receptie met z’n drieën aan tafel achter een lekkere kop koffie. Arthur van de Graaf (voormalig bankdirecteur, nu sociaal ondernemer), Marco van Gelder (KPN) en ikzelf.
Ruim een week geleden ontmoette ik Arthur voor het eerst. In een heel andere setting in de kelders van een kerk in Amsterdam met allerlei creatievelingen en andere vrije denkers. Ter voorbereiding op het Beyond Festival (Imagine the Unknown, hoe toepasselijk). Vandaag praten we verder over werk en zo. Marco en Arthur gaan in gesprek en ik schrijf mee.
Na een glansrijke carrière van 18 jaar bij de ABNAMRO gooide hij het roer om. Geen B&B in de Provence, maar werk doen wat er toe doet, op een manier waar hij echt achter staat. Vanuit het geloof dat het anders kan, gewoon anders gaan DOEN. Dat DOEN is ook wel zijn ding. Geen mooie praat, maar daden. Zijn kinderen hadden een belangrijk aandeel in deze ommezwaai, of waren misschien wel de aanleiding. Ook de dreigende ‘state of terminal seriousness’ speelde mee. Toen hij aan zijn kinderen vroeg wat ze later wilden worden, vertelden ze enthousiast ‘bankdirecteur’(net als papa). “Als ouders geven we onze kinderen het voorbeeld, maar dat is niet perse het goede voorbeeld.” En (daarom) in plaats van ze mee te nemen in het corporate wereldje, huurde hij een leeg kantoor, zette daar een groot bureau in en gaf de kinderen een plek om ‘directeur’ te zijn.
Worden wat je leuk vindt. Daar gaat het om. En dus moet je uitvinden wie je bent, want dan weet je ook waar je toegevoegde waarde en een mogelijk beter bij jou passend verdienmodel zit.
Zijn manier van werken is onorthodox. En daarmee zet hij anderen aan het denken. Hij adviseert en doet dingen voor organisaties, overheden, instellingen. Maar laat zich pas betalen als zijn klant tevreden is (een 8 of hoger), en anders niet. Dat durft hij wel aan. Want resultaat is voor hem net zo belangrijk als voor de klant. En om elkaar goed te begrijpen, blijf je met elkaar in gesprek. Geen verrassingen en iets waar beide partijen blij mee zijn. Een mooie werkinstelling. Ja, zo kan het dus ook!
Minder werken
Toen hij het anders ging doen, las hij het boek van Tim Ferris: The 4-hour workweek. Niet om perse minder te werken, maar het kan wel. Want, zo vertelt Arthur, stel je zelf vier vragen:
– Hoe voel ik me?
– Waar ben ik mee bezig?
– Waar loop ik tegenaan?
– Wat gaat echt helpen?
En zo leer je om met minder inspanning meer te bereiken. Dus kun je minder werken. Sowieso een prima idee, want als we vooruit kijken, dan is er gewoon niet genoeg werk voor iedereen. Vanuit dat oogpunt is hij ook geïnteresseerd in het basisinkomen.
Onderwijs, Gig Economy en Civic Funding
Hij houdt zich bezig met het werk van morgen. Met drie focusgebieden. Het begint bij onderwijs (dat is dus 1), bij de kinderen die de ‘werkers’ van morgen worden. Het huidig onderwijssysteem is echt aan vernieuwing toe. Het stamt nog uit de tijd waarin alles draaide om landbouw en fabrieken. Arthur vraagt “Weet je waarom we in de zomer een grote vakantie hebben?” Goh, nooit zo over nagedacht. Het antwoord is simpel en shokking. “Omdat de kinderen vroeger moesten helpen met oogsten.” Jeez, we zijn al ruim een eeuw verder, maar het systeem is niet aangepast. “We moeten kinderen niet net als puddinkjes in vorm proberen te houden, maar ze juist helpen om hun talent te ontdekken. Vanuit Scoover biedt hij kinderen van 7 tot 14 jaar een veilige plek waar ze de ruimte krijgen om hun talenten te ontdekken, toe te passen en te ontwikkelen. Waar ze leren om de essentiële vraag ‘waarom’ te (blijven) stellen. En met aandacht voor dingen waar we in de wereld van morgen niet omheen kunnen zoals automatisering, robotisering, creativiteit en duurzaamheid.
Als tweede richt hij zich op de Gig economy, wat zoveel wil zeggen dat werk verandert in het doen van zogenaamde ‘gigs’(denk aan bandjes). Je hebt geen baan meer, maar een gig. En daarbij draait het om je performance. Dus de constructie waarin je werk verandert (werkgever/werknemer-relatie met een arbeidscontract) en ook de manier waarop we werk ‘verdelen’. We moeten veel meer doen met diversiteit. Inzet van ouderen, jongeren, mensen met een handicap, migranten. En zo komt het gesprek op de zogenaamde ‘slashie’, een begrip wat ik een paar maanden geleden tegenkwam: tuinman/tennisleraar/coach. In plaats van “ik ben ‘…. (hier vul je een beroep in)’, naar ik ben Margot en ik doe x,y,z. Een slashie met gigs in verschillende rollen of vanuit verschillende expertises. Om succesvol te zijn in deze gig economy is het belangrijk om uit te vinden wat je leuk vindt, wie je bent. Zo kom je er achter wat je toegevoegde waarde is, zodat je werk goed voelt, je vooruitgang boekt en dingen verder helpt.
Het derde waar Arthur zich op richt is civic funding. Dat is crowd funding binnen gemeentes. Gemeentes hebben steeds minder budget, maar krijgen wel steeds meer op hun bord. Het gevolg is zichtbaar en voelbaar, dus daar moet echt iets gebeuren. “De oplossing is eigenlijk heel simpel, maar vereist een heel andere manier van denken (radicale innovatie). Want er zijn veel resources (mensen) binnen gemeentes, alleen de manier waarop er van die resources gebruik gemaakt wordt, werkt niet. Door inwoners van de gemeente actief te betrekken, ze onderdeel te maken van de uitdagingen die er zijn en er samen mee aan de slag te gaan, zet je beweging in gang. Civic funding is heel belangrijk, want juist de overheid moet durven het anders te doen. En daar zie ik gelukkig ook voorbeelden van. Door kleine bedragen te investeren in initiatieven. Dat is slim, want als het niet goed uitpakt, is het geen ramp. “
The battle of the systems
“Ik ben een soort ‘verkenner’. Vooruit rennen en kijken wat er is. Dingen uitproberen & nieuwe dingen oppakken, anders doen. En wat ik zie is dat het mis gaat met het systeem. Het systeem waar we in zitten, werkt niet meer. En het nieuwe systeem is fundamenteel anders. Het wringt, zo kom je op de battle of systems. Sowieso hou ik niet van systemen, ze maken mensen passief. Want wie bepaalt er waar je recht op hebt? Een huis, een baan, geld? Er zijn andere manieren om elkaar te helpen en te verbinden. “
“Het is complex. We weten nu dat het huidige systeem niet lang meer mee gaat. Het is ‘long overdue’. Er radicale innovatie nodig. Echt anders durven doen. En toegeven dat wat er nu is, niet werkt. Durven luisteren naar mensen die je niet begrijpt. Je losmaken van weerstand en open staan voor iets wat nieuw is….”
Marco over dit gesprek: “Als ik reflecteer op het gesprek met Arthur komt duidelijk naar voren dat hij écht een ommekeer heeft gemaakt. Hij is op zoek gegaan naar zijn eigen intrinsieke motivatie en heeft gevonden waar zijn toegevoegde waarde ligt. Wat voor mij een eye opener is, is zijn verhouding met opdrachtgevers. Hij wil waarde toevoegen en dus effectief zijn. Zo haalt hij het beste uit zichzelf en blijft groeien. Theoretisch bezien: De stabiliteitslaag in de vorm van zijn eigen organisatie dagen hem uit om de goede dingen te doen en zijn eigen wendbaarheid zorgen ervoor dat hij de dingen goed kan doen. Hij heeft ervoor gekozen om anders in het leven te staan (een andere stabiliteitslaag) en laat zich daardoor uitdagen (door zich alleen te laten belaten bij een waardering van 8+.”
Een inspirerend gesprek. Het voelt als een duw in de goede richting. Het kan. Echt. Anders. En mooi dat er verkenners zijn, zoals Arthur. En stiekem zie ik mezelf ook wel als verkenner. Vooruitlopen, verslag doen en mensen mee proberen te krijgen….
Over De Verkenners
In deze verhalenserie ga ik samen met Marco van Gelder op verkenningstocht. De wereld van werk is enorm in beweging en het is interessant om te kijken wat er gebeurt om ons heen. In zo’n ontwikkeling zijn er altijd mensen die voorop lopen, de status quo challengen, anders denken, nieuwe dingen uitproberen, experimenteren. Mensen die op verkenning gaan naar nieuwe waarheden en mogelijkheden, en dat is dan ook de naam van deze serie. Zij die vooruitlopen op de rest. We gaan met hen in gesprek om een kijkje te geven in hun wereld en daarvan te leren. Klik hier voor Deel 1.
De serie artikelen is ook gepubliceerd op The Digital Dutch van KPN.
SaveSave
by empoweringpeople | Sep 1, 2016 | De Verkenners, story, transformation
Verkenner gesprek met Marco van Gelder
In de komende periode ga ik samen met Marco van Gelder op verkenningstocht. De wereld van werk is enorm in beweging en het is interessant om te kijken wat er gebeurt om ons heen. In zo’n ontwikkeling zijn er altijd mensen die voorop lopen, de status quo challengen, anders denken, nieuwe dingen uitproberen, experimenteren.
Mensen die op verkenning gaan naar nieuwe waarheden en mogelijkheden, en dat is dan ook de naam van deze serie: De Verkenners. Zij die vooruitlopen op de rest. We gaan met hen in gesprek om een kijkje te geven in hun wereld en daarvan te leren.
Deze serie start met een een verkennend gesprek met Marco zelf. Marco is werkzaam bij KPN als Principal Sustainability & Resource Productivity. Daarnaast is hij Promovendus aan de TU Tilburg op het gebied van Arbeidsproductiviteit. Binnen KPN trekt hij het maatschappelijk thema Het Nieuwe Leven & Werken. Wie Marco een beetje kent, weet dat zijn hoofd nooit stil staat. Hij is een denker en voortdurend bezig met gedachtenexperimenten om te komen tot oplossingen voor uitdagingen van nu.
Waar komt dat vandaan? Die honger naar nieuwe denkbeelden?
‘Iemand zei een keer tegen mij “Je bent een grote wandelende vraag”. En dat klopt eigenlijk wel. Ik wil dingen begrijpen, ben heel nieuwsgierig naar hoe het werkt en waarom dat zo is. Door vragen te stellen krijg je inzicht en vandaaruit kun je aan oplossingen werken. Voordat ik bij KPN ging werken was ik ondernemer in de IT business. En dan is deat heel gewoon (vragen stellen). Immers elke start-up start met jezelf een vraag te stellen om vervolgens een oplossing te verzinnen. Dat is het fundament van je bedrijf.’
Marco’s over-overgrootouders
En dan terug naar zijn roots. “Mijn overgrootouders zijn van Russische komaf en zijn naar Nederland gekomen om een nieuw bestaan op te bouwen. Dat hebben ze gedaan in de mijnindustrie in Limburg. Tegen de tijd dat ik werd geboren werden de mijnen gesloten. Ik groeide op in een tijd waarin ik van dichtbij heb meegemaakt wat het is als je wereld er niet meer is, niets meer past bij de werkelijkheid en zelfs taal niet meer aansluit (mijnwerkers hadden hun eigen taal). Mijn familiegeschiedenis is voor mij een bron van inspiratie en mijn vader een voorbeeld in hoe je jezelf steeds weer opnieuw moet uitvinden om te overleven in een veranderende wereld.’
Hoe zet je dat in bij KPN?
‘KPN heeft een grote impact op de samenleving; dat gaat gepaard met een grote verantwoordelijkheid. Voor het maatschappelijke thema Het Nieuwe Leven & Werken (HNLW) ben ik steeds op zoek naar de juiste balans tussen People, Planet en Profit. En als je die balans denkt gevonden te hebben, moet je kritisch blijven of je wel op de juiste koers bent. Wat nu steeds duidelijker wordt, is dat flexibiliteit in toenemende mate belangrijk is, omdat verandering aan de orde van de dag is.
Wat betekent die flexibiliteit voor organisaties?
‘We zien drie trends die invloed hebben op wat er nu binnen organisaties gebeurt en die de urgentie van flexibiliteit onderstrepen:
- Platform disruptie; denk aan Uber, Spotify, Airbnb. Dit leidt tot een identiteitscrisis. Het weten wie je bent en waar je voor staat is belangrijker dan ooit; veel belangrijker dan ‘wat’ je doet, want dat kan veranderen. Als je niet dominant bent in de markt, dan moet je meebewegen, anders ben je out of business.
- People; deze noodzaak tot flexibiliteit van organisaties leidt tot veel grotere afhankelijkheid van medewerkers. Want juist die medewerkers spelen een wezenlijke rol. De flexibiliteit moet door hen worden ingevuld en vormgegeven. En mensen staan niet op zichzelf; het draait om het vermogen tot samenwerken om de waarde die je mensen vertegenwoordigen zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen in zowel efficiëntie als in effectiviteit.
- Automatisering en Robotisering; dit leidt tot een andere waarde van de mens in de organisatie. Want alles wat geautomatiseerd kan worden, zal geautomatiseerd worden. Zo verschuift de aandacht bij medewerkers naar vakmanschap. Om van daaruit waarde toe te voegen. Als organisatie ligt de focus op het optimaliseren van die waarde creatie. Medewerkers werken in die zin danniet meer ‘in de business’ maar ‘aan de business’. En dat is een hele nieuwe positie voor medewerkers.’
Wat betekent dit voor het management?
‘Het is in feite een omkering van de wereld: Vanuit top-down controle en aansturing, naar het bottom-up inzetten van vakmanschap. De wendbaarheid (agility) die bestuurders nastreven volgt uit de loslaten van de vertrouwde stabiliteit. De vraag aan medewerkers is om de stabiliteit weer te herstellen.’
Hoe past stabiliteit bij wendbaarheid?
‘Stabiliteit en wendbaarheid kun je niet los van elkaar zien. Een bestuurder heeft wendbaarheid nodig om vanuit een situatie van instabiliteit weer te bewegen naar stabiliteit. De mate van wendbaarheid hangt af van de wendbaarheid van medewerkers. Voorheen werd stabiliteit in een organisatie in stand gehouden door de controle en besturing van bestuurders. Nu verschuift dat naar het geven van vertrouwen en verantwoordelijkheid zodat de stabiliteit bij de medewerkers zelf vandaan komt. Die beweging zien we bij KPN al op gang komen, maar het is een lastig proces. Want je gaat naar een heel andere manier van besturen.’
Marco legt uit dat de behoefte aan wendbaarheid voortkomt uit het een situatie van instabiliteit. Ofwel, het gaat niet goed genoeg; er moet iets gebeuren. En dan moet je wendbaar zijn (veranderlijk) om weer naar een stabiele situatie te komen. Dat is een continue proces, want steeds vaker dienen zich dingen aan, die je stabiliteit in gevaar brengen. Dus hoe sterker je vermogen om te veranderen, hoe beter je continuïteit geborgd is.
Wat betekent dit voor de individu?
‘Er zijn drie dingen relevant voor medewerkers:
1) Vakmanschap: kijk kritisch naar jezelf. Wat vind ik leuk, wat kan ik goed. En ga daarmee aan de slag. Ontwikkel je kennis en vaardigheden. Vroeger ging je naar school, deed je een studie en kreeg je een baan. Nu loopt je ontwikkeling door. Blijven leren en jezelf de vraag stellen ´hoe kan ik waarde toevoegen?´
2) Motivatie: ontdek waar je energie vandaan komt. Ook in veranderende omstandigheden en onzekerheid moet je je motivatie op peil houden en dat kan alleen als je weet waar je blij van wordt. Motivatie heeft ook veel te maken met vitaliteit, dus het zorgen dat lijf en geest fit is.
3) Verbondenheid: werk aan je netwerk. Om waarde te creëren moet je snappen wat van waarde is en zorgen dat de mensen om je heen weten wat jij daarin kunt betekenen; en andersom. Dat kan alleen als je verbonden bent met de wereld om je heen. Ik vind dat hierin écht samenwerken tot uitdrukking komt.
En dan breng je die drie dingen samen: “mijn purpose, past bij het bedrijf, waar ik dit doe”.’
De optelsom?
‘Stabiliteit ontleen je aan je eigen identiteit. Wie ben ik? Hoe beter je dat weet, hoe steviger je in je schoenen staat. De stabiliteit van individuele medewerkers opgeteld, leidt tot een organisatie die wendbaar is. Klink misschien tegenstrijdig, maar denk er maar eens over na. Stabiliteit van het individu, betekent wendbaarheid van het collectief. Mits verbonden vanuit dezelfde ‘why’.
En zo is de cirkel rond: organisatie en individu; samen kom je verder…..
Ik leef in een wereld waarin ik dagelijks voel dat alle panelen schuiven. Dat kun je gaaf vinden of beangstigend. Ik kies voor het eerste en geniet in verwondering van het avontuur waar ik in zit.
De Verkenner artikelen zijn ook gepubliceerd op The Digital Dutch van KPN, onder het thema ‘Samenwerken’.
SaveSave
